Osoby niepełnosprawne ruchowo

Niepełnosprawność ruchowa - stan człowieka znajdującego się w sytuacji obniżonych możliwości motorycznych ciała. Zazwyczaj jest to związane z różnorakimi uszkodzeniami kończyn. Niepełnosprawność może wynikać ze zmian rozwojowych w okresie płodowym, chorób, wypadków oraz innych czynników mogących mieć wpływ na budowę ciała i działanie jego poszczególnych części. Osoby korzystające z wózka inwalidzkiego mogą mieć różne stopnie niepełnosprawności i zróżnicowane możliwości.

Rodzaje niepełnosprawności ruchowej

• Brak kończyn lub ich części - osoby po amputacjach wynikających z wypadków losowych lub chorób, a także osoby, u których w okresie rozwoju płodowego nie wykształciły się poszczególne części ciała.
• Uszkodzenia układu nerwowego (centralnego/obwodowego) lub pojedynczych bądź całych grup mięśni w części odpowiedzialnej za funkcjonowanie kończyn, czyli czynności motorycznych - zaburzenia czynności motorycznych obejmują porażenia i niedowłady rozumiane jako obniżenie sprawności, poprawności wykonywania ruchów, osłabienie siły mięśniowej, spowolnienie ruchów. Do tej grupy zaliczają się osoby będące ofiarami na przykład mózgowego porażenia dziecięcego, choroby Heinego-Medina, polineuropatii, stwardnienia rozsianego, czy też uszkodzenia rdzenia kręgowego w wyniku wypadku lub choroby.
• Niepoprawne uformowanie szkieletu w okresie rozwoju płodowego lub w okresie rozwoju - osoby dotknięte achondroplazją lub innymi rodzajami karłowatości, a także osoby u których struktura szkieletu nie rozwinęła się poprawnie w wyniku chorób i niedoborów, na przykład w związku z krzywicą.
• Uszkodzenia stawów - osoby, które uległy wypadkom, często w wyniku uprawiania różnych dziedzin sportu, osoby u których funkcjonowanie stawów jest zakłócone w wyniku degradacji związanej z wiekiem, z cukrzycą (staw Charcota) a także w wyniku szeregu chorób reumatycznych, takich jak na przykład zapalenie stawów.

Savoir-vivre - niepełnosprawność ruchowa

• Oferowanie pomocy osobie niepełnosprawnej ruchowo powinno zależeć od tego, w jaki sposób sobie radzi. Należy pytać w jaki sposób i jakiego rodzaju pomoc możemy zaoferować (np. czy tylko otworzyć drzwi, czy może poprowadzić wózek do wybranego miejsca). 

Osoby korzystające z wózka mogą mieć różne stopnie niepełnosprawności i zróżnicowane możliwości.  

• Rozmawiając z osobą korzystającą z wózka stań w niewielkiej odległości, żeby nie musiała ona nadwyrężać szyi, aby nawiązać kontakt wzrokowy, a jeśli to możliwe usiądź na jej poziomie. Nie pochylaj się nad osobą w wózku, żeby uścisnąć komuś dłoń. Zasięg pola jej widzenia to wysokość od 90 – 120 cm. Najbardziej komfortową sytuacją jest zatem obsługa tej osoby przy stoliku. Jeżeli sytuacja wymaga, abyśmy stali, pamiętajmy, aby nie przysuwać się zbyt blisko.  
• Szanuj przestrzeń osobistą osoby korzystającej z wózka. Nie proś o przytrzymanie rzeczy.
• Nie dotykaj wózka bez zgody osoby z niego korzystającej, gdyż stanowi on część przestrzeni osobistej tej osoby. 
• Podjazdy i drzwi dostępne dla osób niepełnosprawnych powinny być w zawsze otwarte i wolne od wszelkich przeszkód.  
• Staraj się umieścić przedmioty w zasięgu rąk osób korzystających z wózka, ponieważ nie mogą wszędzie dosięgnąć.  
• Jeżeli lada/stolik jest zbyt wysoki, żeby osoba korzystająca z wózka mogła cię widzieć ponad nią, wyjdź zza niej, żeby ją obsłużyć. Podaj podkładkę do pisania, jeżeli wiąże się to z wypełnianiem formularzy lub składaniem podpisu.
• Oznacz najłatwiejszą drogę do pokonania.
• Pozwól osobie na wózku skorzystać z toalety prywatnej albo służbowej, jeżeli toaleta ogólnodostępna nie jest dostępna dla osób niepełnosprawnych.  
• Nigdy nie chwytaj za laskę lub kulę osób korzystających z nich podczas chodzenia, ponieważ może to zachwiać ich równowagę. 
• Zawsze wyraźnie oznaczaj mokre powierzchnie, aby uchronić osoby mające trudności z poruszaniem się przed upadkiem. 
• Nie u wszystkich osób niepełnosprawnych ruchowo można dostrzec problemy z poruszaniem się. Np. osoby ze schorzeniami układu krążenia czy oddechowego mogą nie być w stanie pokonywać długich dystansów pieszo lub też szybko chodzić. 
• Niektóre osoby nie mogą w pełni poruszać swoimi dłońmi czy ramionami. Bądź przygotowany na to, aby udzielić im pomocy przy sięganiu i podnoszeniu przedmiotów, otwieraniu drzwi czy obsługiwaniu automatów i innego sprzętu.

Savoir-vivre - porażenie mózgowe

W wyniku uszkodzenia centralnego układu nerwowego osoby z porażeniem mózgowym mają trudności z kontrolowaniem swoich mięśni.

• Komunikacja – jak z osobami z zaburzeniami mowy.
• Wiele osób z porażeniem mózgowym mówi w sposób niewyraźny, wykonując przy tym mimowolne ruchy ciała. Twoim pierwszym odruchem może być zlekceważenie tego, co osoby te chcą powiedzieć z powodu ich powierzchowności. Kontroluj swoje reakcje i rozmawiaj z daną osobą w taki sam sposób, jakbyś rozmawiał z kimkolwiek innym.

Osoba, która może wydawać się pijana, chora lub wymagać natychmiastowej pomocy medycznej, może mieć w rzeczywistości porażenie mózgowe lub posiadać inny rodzaj niepełnosprawności. Zanim zaczniesz działać na podstawie pierwszego wrażenia, zdobądź niezbędne informacje niezależnie od tego, czy dana sytuacja ma charakter biznesowy, społeczny czy prawny.